Yaşam kaynağımız olan su içerisinde negatif ve pozitif yüke sahip atom veya moleküller olan iyonlar bulunmaktadır. Bu iyonlar sodyum ve potasyum içeriğine sahiptir. Kullanım amacına göre daha sağlıklı suya kavuşmak için ise bu iyonların uzaklaştırılması gerekir. Günümüzde daha sağlıklı su tüketmek adına ise arıtma sistem ve uygulamaları sürekli geliştirilmektedir. Dolayısıyla özellikle son on yıldır hayatımıza, demineralize, distile, saf, iyonize, arıtılmış ve deiyonize su gibi farklı birçok su çeşidi girmiştir. Peki, bu su türü hakkında ne kadar bilgi sahibisiniz? Bu yazımızda bu su türü üzerine tüm detaylara yer verdik.
Deiyonize Su Nedir?
Geliştirilen sistemler ile şebeke suyunun içerisindeki moleküllerin, iyonların ve atomların temizlenmesi sonucu elde edilen suya deiyonize su denir. İyon değiştirme işlemi olarak geçen bu işleme deiyonizasyon denir. Bu işlem sırasında suyun saf olmasına engel olan maddeler uzaklaştırılmaktadır. Bu maddeler sodyum klorür(tuz), minerallar, karbondioksit, silis, nitrat, sülfat, magnezyum, kalsiyum ve diğer organik kirleticiler şeklindedir. İyonlardan arındırılan su, ilaç ve kozmetik gibi endüstriyel veya içme amaçlı olarak kullanılıyor. Bunun yanında deiyonizasyon işleminden geçmiş su genelde damıtılmış su ile karıştırılsa da iki su türü de birbirinden farklıdır.
Pozitif yüklü iyonlara katyon, negatif olanlara ise anyon denir. İyon değiştirme işlemi sırasında istenmeyen anyon ve kanyonlar sırasıyla hidrojen ve hidroksil ile değiştirilmektedir. Dolayısıyla H20 yani iyon olmayan su haline getirilmektedir. Bu yüzden bu işlemden geçirilmiş su “iyonları giderilmiş su” olarak da anılmaktadır. Musluk suyunda yaygın olarak bulunan birçok kirletici suya sertlik verir. Örneğin sürekli kullanıldığı yüzeylerde kurduğu zaman pullu bir kalıntı bırakır. İşte deiyonize su bu kalıntılardan arındırılmış su demektir. Ancak bakteriler ve virüslerin kaybolması için yeterli bir işlem değildir. Dolayısıyla farklı kimyasallar uygulanması gerekir.
Deiyonize Su Saf mıdır?
Yukarıda da açıkladığımız gibi deiyonize su, iyon değiştirme işlemi ile su içerindeki atom, molekül ve iyonların temizlenmesi işlemidir. Ancak bu işlem, suda askıda kalan etonol gibi iyonlaştırıcı olmayan diğer organik kirleticilere bir şey yapmaz. Yani iyonlaştırıcı olmayan diğer elektrolitlere dokunmaz. Dolayısıyla depolama sırasında bakteri ve virüslerin oluşması için uygun ortam oluşma riski vardır. Yani bu iki tür su zaman zaman aynı olarak anılsa da bir değildir, farklı özelliklere sahiptir.
Suların birbirlerine göre farklarını ayrıştırabilmek için içerisindeki maddelere ve yoğunluklularına bakmak gerekir. Tabi ki geçirildiği işlemlere ve uygulanan kimyasallarda önemlidir. Özetle; bu su türü içerisindeki tüm anyon ve kanyonların temizlenmesi ile elde edilmektedir. Yani iyonlar açısından saftır ancak bu temizlik işlemi suyu iyonlardan arındırsa da tüm maddeleri temizleyemez. Dolayısıyla tam anlamıyla saf su değildir. Özellikle kozmetik ve ilaç sanayinde sıklıkla tercih edilen bu su çeşidi ayrıca bireysel kullanımlar amacıyla da tercih edilebiliyor. Bunun yanında endüstride geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Deiyonize Su İçilir mi?
İyon değiştirme yöntemi ile içerisindeki atom, iyon ve moleküllerden arındırılan deiyonize su içilen özelliktedir. İçilmesinde sağlık açısından bir risk yoktur, yani güvenlidir. Ancak bu suyu içecek olanların bazı hususlara dikkat etmesi gerekir. İyon değiştirme işleminden geçen su demir, magnezyum, kalsiyum gibi mineraller açısından fakirdir. Dolayısıyla bu içen kişilerin bu mineral eksikliği gidermek için bu mineraller açısından zengin bir diyetle beslenmesi gerekir. Aksi takdirde uzun süre kullanımda bu minerallerin eksikliğinden kaynaklı ciddi sağlık sorunları yaşayabilmektedir. Bunun yanında deiyonize su elde etmek için uygulanan işlem su içerindeki bakteri ve virüsleri öldürmez. Dolayısıyla bir bakteri veya virüs ile kontimine olmuşsa bulaşma riski taşır. İçme amacıyla kullanacakların bu riskleri bilmeleri gerekir.
Deiyonize Su Nasıl Üretilir?
Ters osmos uygulanarak elde edilen deiyonize su, bir nevi yarı geçirgen bir zardan geçiriliyor. İyonize parçacıkların ayrıştırılması için bu yarı geçirgen zar bir tür reçinedendir. Deiyonizasyon işlemi olarak anılan bu işlem, farklı aşamalardan oluşur. Suise işleme tabi tutulmadan önce filtrelenmektedir. Böylelikle iyonları değiştirme işlemi uygulanmadan önce su temizlenmiş olmaktadır. İyonlardan temizleme işleminin aşamaları ve detaylarını şu şekilde sıralayabiliriz;
- İşleme alınacak su öncelikle fitillenmekte yani damıtılmaktadır.
- Su, iki adet elektrik yüklü iyon değiştirici reçineden geçirilmektedir. Bu reçinelerin yataklarında iyon değiştirici özellikte boncuklar bulunmaktadır.
- Geçirilme aşamasında su içerindeki kanyonlar(pozitif yüklü iyonlar) ile anyonlar(negatif yüklü iyonlar) sırasıyla hidrojen ve hidroksil ile değiştirilmektedir.
- Birer kez her iki iyon değiştirici reçineden geçiriliyor.
- Bu reçinelerden geçen su böylelikle yeniden üretilmektedir .
Özetle; bu işlem bir tür su arıtma sistemidir. Damıtılmış su buharlaştırılıyor ve daha sonra yeniden yoğunlaşacak şekilde kaynatılıp iyonlar bakımından temizlenmektedir. İyon değişimi, suda bulunan iyonların değiştirici reçine yardımı ile değiştirildiği bir işlemdir. Tersine çevirebilirken ayrıca oldukça hızlıdır. Bunun yanında su sürekli reçinelerden geçmesi gerektiği için kimyasallarla yenilenen reçineler kullanılmaktadır.
Deiyonize Su Cihazı
Deiyonize su elde etmek için farklı tipte ekipman ve cihazlar kullanılabilmektedir. Ancak tüm makine türlerinde genel mantık çift tank bulunmasıdır. Çünkü biri kanyon değiştirici diğeri ise anyon değiştiricidir. Bu reçineler yüksek su ve enerji sarfiyatı gerektirmeden istenen su saflığına kavuşmayı sağlar. Oldukça geniş bir kullanıcı yelpazesine sahip bu arıtma makinelerinin iki yataklı ve karışık yataklı olmak üzere iki türü vardır.
Çift yataklı bir sistemde, kanyon reçinesi her zaman ilk sırada yer alır. Şehir suyu kanyon reçinesi ile dolu tanka girdiğinde, tüm pozitif yüklü kanyonlar, kanyon reçine boncuklarına çekilirken ve hidrojenle değiştiriliyor. Negatif yüklü anyonlar kanyon reçine boncuklarına çekilmezken içinden geçer. Karma yataklı bir sistemde ise güçlü asit kanyonu ve güçlü baz anyon reçinesi birbirine karıştırılmaktadır.
Bu özellik karma yataklı tankın tek bir tankta binlerce çift yataklı birim gibi hareket etmesini etkili bir şekilde sağlar. Ayrıca kanyon/anyon değişimi, reçine yatağı içinde tekrar tekrar gerçekleşir. Sodyum kaçağı ise meydana gelen çok sayıda tekrarlanan katyon/anyon değişimi nedeniyle ele alınması gereken bir durumdur. Kullanıcılar ise bu karma yatak modelini kullanarak mümkün olan en yüksek kalitedeki suyu üretebilmektedir.
Distile Su ve Deiyonize Su Arasındaki Fark Nedir?
Su; içerisindeki her bir çözülmüş bileşen ile farklı özelliklere sahip olan bir sıvıdır. Gördüğü işleme göre kokusu, berraklığı ve tadı değişir. İçinde yer alan bu bileşenlere göre kullanım amacı da değişir. Örneğin bir numunenin asit durumu ölçülecekse saf su kullanılması gerekir. Distile su ve deiyonize su bu tür amaçlarla kullanılan saf su türleri arasındadır. Bu iki su türünü karşılaştırmak gerekirse farkları şu şekilde sıralayabiliriz;
- İyonlar bakımından saflaştırılan deiyonize su damıtılmış su olarak da geçen distile suya göre daha az saftır. Çünkü iyon değiştirme işleminden geçerken sadece iyonlardan arındırılıyor.
- Deiyonize suya bakteri ve mikroorganizmalar açısından bir arındırma işlemi yapılmamaktadır . Oysa damıtılmış su bakteri gibi diğer kirleticilerden de temizleniyor. Dolayısıyla daha saftır.
- Deiyonize su, sudan iyonların çıkarılması için kullanılan değişim reçineleri tarafından üretilmektedir. Damıtılmış su ise suyun kaynatılması ve sonra yoğunlaştırılması ile elde ediliyor. Dolayısıyla ikisinin üretim yöntemi farklıdır.
Özetle; kozmetik, ilaç, deri işleme, televizyon tüpü üretimi ve galvanik kaplama gibi birçok sektörde kullanılan deiyonize su dolayısıyla geniş bir kullanıcı kitlesine sahiptir. Bunun yanında ihtiyacınız olan suyun doğal kaynaktaki hali olan iyonize su da olabilmektedir. İşte bu sebeple her koşulda suya değer katma misyonuyla hizmet veren Chemya gibi profesyonel bir firmadan yardım almanız yarar vardır. Böylelikle sektörünüz için en doğru saf su türünü seçebilirken gereken makineler konusunda yardım alabilirsiniz.
