Günümüzde sıkça duyulan biyoloji kavramlarından osmoz ve ters osmoz ne demek?
Su molekülleri hareket etme eğilimi gösteriyor. Bu moleküller yokuş aşağı hareket ediyor. Yani yüksek su konsantrasyonlu veya daha az çözünen bir alandan düşük su konsantrasyonlu bir alana doğru hareket ediyor. Ayrıca suyun net hareketi olmadığı zaman bu osmoz yerine geçmiyor.
Osmoz Nedir?
Fransız fizikçi Abbe Jean Antoine Nollet’in 1748 senesinde bulduğu osmoz kavramı, yoğun ortamdan seyreltik ortama suyun yarı geçirgen bir zar üzerinden geçmesidir. Diğer yandan, bir alanın düşük çözünen konsantrasyondan yüksek çözünen konsantrasyonlu bir alana yarı geçirgen bir membrandan yayılan bir çözücünün işlemini sağlıyor. Görevi itibariyle süzgeç benzetmesi yapılan osmoz, geçirgenlik sistemini ifade ediyor. Bir miktar katı ve sıvı geçişini içerisinde bulundurduğu yapılar sayesinde sağlıyor.
Kimyada ozmoz benzer şekilde faaliyet gösteriyor. İki çözelti, çözücü moleküllerin geçişine izin veriyor. Ayrıca, saf çözücü daha yüksek bir çözelti konsantrasyonuna geçiyor. Osmozun meydana gelmesini seçici olarak geçirgen bir membran, su moleküllerinin net yokuş aşağı hareketi, ozmotik gradyan sağlıyor.
Canlıların tümü için önemli olan osmoz, bitkilerden insanlara kadar birçok canlının işleyişinde gerçekleşiyor. Örneğin, insanların hücrelerinin faaliyet göstermesi için kandan sıvı alıp vermesi olayı bu kavrama giriyor. Ayrıca, bitkilerin köklerinden toprak aracılığıyla su elde etmeleri de osmoz ile gerçekleşiyor. Bu geçiş işlemi sırasında pasif taşıma görevi üstlenen osmoz, hücre zarından geçecek yapıların kendi başına geçmelerini sağlıyor. Diğer yandan, normalde geçiş işlemleri için ATP harcanıyor. Ancak bu geçiş işleminde ATP tüketilmiyor. Bu nedenle, pasif geçiş ismini alıyor.
Ters Osmoz (Reverse Osmosis) Nedir?

Reverse Osmosis kavramının karşılığı olan ters osmoz, en etkili su arıtma yöntemlerinden biri olarak geçiyor. Modern su arıtma cihazlarında görülen bu teknoloji, temiz suya ulaşma imkânı sağlıyor. Ayrıca tarihçesi gemilerde içme suyu bulmak için kullanılan yönteme dayanan ters osmoz, günümüzde evlerde de faaliyet gösteriyor. Bu işlemin sağladığı avantajlar, diğer filtreleme yöntemlerine göre daha iyi su kalitesi elde etmeye olanak sağlıyor.
Reverse osmosis, mikro partiküllerin ve sudaki ağır metallerin suya uygulanan basınçla sudan ayrıştırılması yöntemine deniyor. Aynı zamanda, yarı geçirgen zardan su moleküllerinin geçmekte zorlanması ve kirletici maddelerin geçmemesi ters osmozu kapsıyor. Tamamen doğal bir yöntem olan ters osmoz, membran filtre sayesinde uygulanıyor.
Kaliteli içme suyu elde etmeyi sağlayan bu arıtma sistemi, mutfakta tezgâh altına monte halde faaliyet sağlıyor. Kullanım suyu tesisatından cihaza su girişi oluyor. Ayrıca, kendi özel içme suyu musluğu, evyedeki su musluğunun yanına monte halde kalıyor. Sistem, tesisattaki su basıncı ile çalışıyor.
Ters Osmoz Sistemleri Nelerdir?

- Ön filtreleme: Zarı korumak için atılan ilk adım, ön filtrelemeden geçiyor. Büyük tortuları ve katı cisimleri gideriyor. Karbon blok filtresi olarak da bilinen ön filtreleme, sudaki klor değerini azaltıyor. Şehir sularında bulunan fazla klorun zarın sağlığını bozmasını engelliyor.
- Ters Osmoz Membranı: Ön filtreleme aşamasından sonra izlenen adımda ters osmoz membranı geliyor. Basınç altında gelen suyun yarı geçirgen zardan geçmesinden oluşuyor. Suyun geçişine izin veren yapıyı sentetik plastik malzemeden alan membran, büyük molekülleri geçirmiyor. Bu moleküller arasında klor, kalsiyum, sodyum bulunuyor.
- Filtreleme Sonrası ve Son Cila: Ters osmoz uygulanan su eğer evde kullanmak için ise ikinci bir karbon filtre devreye giriyor. Önceki adımlarda atlanan herhangi bir ihmal bu adımda ortadan kalkıyor. Ayrıca kirleticileri gideren bu aşamada su tankına dolan su kullanıma hazır hale geliyor. Tankın içerisinde bekleyen suyun tadı ve kokusunun değişmemesi için son cila faaliyet gösteriyor. Aktif karbon filtresi ile yapılan cila, suyun her zaman taze olmasını koruyor.
Ters Osmoz Nasıl Çalışır?
Yeni nesil teknolojiler barındıran ters osmoz, suyun zar olarak geçen filtrelerden iletilmesini sağlıyor. Suyun itme kuvveti ve suya basınç uygulanması yöntemi ile çalışıyor. Böylece, kirleticilerden arınmış bir su ortaya çıkıyor. Bu teknoloji aynı zamanda ekonomik, temiz ve sağlıklı su içmeyi destekliyor.
Su arıtma cihazları, ince gözeneklere sahip filtrelerin yüksek basınçla suyu üzerinden geçirmesinden oluşuyor. Aynı zamanda bu filtreler tortu, kir, bakteri, büyük moleküllerin geçişine de izin vermiyor. Bu filtreleme sistemi, 6 aşamalı modelden oluşuyor.
- Sediment (tortu) Filtresi: Su içerisinde bulunan küf, pas, tortu parçacıklarını atıyor.
- Karbon Filtre: Uçucu organik maddeleri (klor, klorin) ve kimyasalları temizliyor.
- Membran Filtre: Bu filtre, ters ozmos işlemini gerçekleştiriyor. Ayrıca sağlığı olumsuz etkileyen virüs, mikroorganizma, bakteri arıtımını gerçekleştiriyor.
- Son Karbon Filtre: Su yeniden karbon filtreden geçerek kimyasal maddeler bazında kontrol ediliyor.
- İyileştirici Filtre: Tat ve koku kriterlerini iyileştiriyor.
- Seramik Filtre: Hazne içerisinde bulunan suda mikroorganizma oluşumunu engelliyor. Ayrıca suyu taze tutuyor.
Ters Osmoz Nerelerde Kullanılır?

Bu sistemin birden çok kullanım alanı bulunuyor:
- Kimyasal işlem suyu
- Deniz suyu arıtımı, tatlı su eldesi
- İçme suyu arıtımı
- Konutlarda
- Buhar kazanlarında besi suyu arıtımı
- Hemodiyaliz suyu arıtımı
- Kazan besi suyu
- Turizm endüstrisi / oteller
- Proses suyu (Baskılı devreler, İlaç sanayi, fotoğraf işleme, elektronik devreler, metal işleme/kaplama, kimya sanayi, yiyecek ve içecek)
- Enerji santralleri
Ters Osmoz Sudan Hangi Kirleticileri Giderir?

Suda bulunan hemen tüm kirleticileri %90 ile %100 arasındaki oranlarda gideriyor. Suda kalan miktarlar ise sağlık açısından zararlı olmayan seviyelere indirgenmiş oluyor. Ayrıca bu arıtma sistemi sayesinde su ağır metal, tuz, bakteri, tortu ve çözünmüş iyonlardan ayrılıyor. Bir çeşit kist olan yüzey sularında bulunan ve enfeksiyona neden olan mikroorganizmaları yok ediyor.
Bu mikroorganizmalar ince olan suyla bir alınan bağırsakta Cryptosporidiosis adı verilen enfeksiyona neden oluyor. Ayrıca belirtiler bağırsak enfeksiyonuna benzer şekilde yaklaşık 12 gün sürüyor. Cryptosporidium dezenfektanlara direnç sağlıyor. Yani sistem, kirlenmiş suyun içerisinde bulunan kriptosporidium isimli ve “kripto” olarak adlandırılan parazit türünü öldürüyor. Sudaki sodyum ve kurşun değerlerini de en aza indiriyor.
Parazit türlerini öldüren bu yöntem, bağırsak sağlığının desteklenmesini de sağlıyor. Özellikle küçük çocukların üzerinde etki eden parazitler, ters osmoz yöntemi ile bitiyor. Ayrıca çocukların sağlıklı su içmemesinden kaynaklanan ishal durumları bitiyor. Bunun dışında kurşun maddesinin sebep olduğu yüksek tansiyon, beyin hasarı, doğurganlık ile ilgili problemler ve kas hasarı gibi sorunları düşürüyor. Sodyum alımının fazla olduğu zamanda da sağlık problemleri ortaya çıkıyor. Aynı zamanda kirleticileri temizleyen bu sistem karaciğer hasarı, yüksek tansiyon ve böbrek problemlerini de azaltıyor.