Oldukça fazla başımıza gelen gıda zehirlenmelerinin önemli bir bölümünün nedeninin Salmonella olduğunu söyleyebiliriz. Bulaşıcı bir hastalık olarak bilinen Salmonella hakkında tüm merak edilenlere bu yazımızdan ulaşabilirsiniz. Gelin hep beraber salmonella kontrolü ve hastalığa dair bilgileri detaylı bir şekilde inceleyelim.
Enterobacteriaceae isimli bakteri familyasına aittir. Bu bakteri türünün saptanan 2000’den fazla serotipi mevcuttur. Fakat bu serotiplerden yalnızca 50 tanesi insanlarda hastalık oluşturabilmektedir. Hayvanlar ve insanlarda enfeksiyon oluşmasına neden olmaktadır.
Özellikle de Salmonella Typhi çeşidi insan vücudu için bir tifo etkenidir. İshal ve kusmaya yol açmasının yanı sıra ölümcül sonuçlar doğurabilen bir enfeksiyona sebep olmaktadır. Bu nedenle bu hastalıktan korunmak adına insanların salmonella kontrolü konusuna dikkat etmesi gerekir.
Salmonella Nedir?
Salmonella bakterisi, bağırsak florasında yüksek ölçüde enfeksiyon oluşturan Escherichia Coli gibi bakterilerle beraber bulunmaktadır. 37 derece sıcaklık ve 7,4 pH’ın olduğu bölgelerde üremektedir. Yapısal özellikleri sebebiyle genellikle bağırsak florasında meydana gelmektedir.
İnsan vücudunda ve yiyecekler üzerinde miktarını basit bir şekilde artırabilen bir bakteri türüdür. İnsandan insana ya da hayvandan insana bulaşma riskine sahiptir. Ayrıca Salmonella genel olarak bahsettiğimiz sıcaklıkları tercih etse de çok düşük sıcaklıklarda da yaşamını sürdürebilmektedir.
Bu sebeple tespit edilip tanısı konulduktan sonra tedavisinde dikkatli olmak gerekir. Kronik enfeksiyon durumunu takip etmek oldukça önemlidir. Salmonella kontrol programlarının sayesinde bu hastalığa yakalanma olasılığınız azalmaktadır.
Ayrıca bu bakteriyi kendinizden uzak tutmak için yiyecekleri iyice temizleyip pişirmek önemlidir. İyi yıkanmamış meyve ve sebzelerde Salmonella bakterisinin bulunması muhtemeldir. Bu sebeple yiyeceğiniz meyve ya da sebzeleri karbonatlı suda bekleterek bakterilerden arındırabilirsiniz. Bunun yanı sıra el hijyenine gerekli özeni vermeniz gerekir.
Bu bakteri türü, vücuda girdikten sonra 8 ila 72 saat içerisinde belirtilerini göstermeye başlamaktadır. Bazı hastalar vücudunda bakteri bulunsa dahi herhangi bir belirti yaşamaz. Bu durum kendisi için hastalık oluşturmasa bile etrafa bakteri yayması konusunda tehlike oluşturmaktadır. Salmonella hastalığı geçiren insanların dile getirdiği benzer belirtiler ise şu şekildedir;
- Alt karında kramp yaşanması
- Ateş
- Kusma
- Mide bulantısı
- Kanlı dışkılama
- Yoğun ishal
- Ağızda oluşan kuruluk
- Hararet hissi
Semptomlar birkaç saat ya da birkaç gün içerisinde kendini göstermektedir. Bazı vakalar belirti görmeden iyileşirken bazıları ise yalnızca doktor gözetiminde nitelikle tedavi ile sağlıklarına kavuşmaktadır. Salmonella kontrolü ile insanların bu bakteriden korunması sağlanmaktadır.
Salmonella Nasıl Teşhis Edilir?
Bakteri, vücut içerisinde kendisini en konforlu hissettiği yeri seçmektedir. Sindirim sisteminde bulunan enzim ve salgıların ilk savunma duvarını aşabilen bakteriler, bağırsaklara yerleşmektedir. Bu bölgede hızlı bir şekilde üremeye başlamaktadır.
Tifo bulgularına sahip hastalarda Salmonella Typhi, kan ve safraya eriştiğinde klinik bulgular elde edilmektedir. Hasta, sağlık kuruluşlarına başvururken yukarıda bahsettiğimiz semptomları söylediğinde daha çok intestinal bulguları gösteren durumlar olduğundan kaynaklı kan ve dışkı testi yapılmaktadır.
Salmonella için yapılan kan testinde ilk haftada pozitiflik, 3. haftadan sonra dışkı testinde pozitif sonuçlar çıkmaktadır. Eğer dışkıda 1 seneyi geçen pozitif bulgu olursa bu kronik taşıyıcılığa dönüşmektedir. Birçok moleküler yöntem ve serolojik tanı yöntemleri tedaviyi kolaylaştırmaktadır.
Salmonella Analiz Nedir? Kaç Gün Sürer?
Katı besiyerinde gelişmiş olan topluluklardan salmonella olduğu düşünülen topluluklar TSI Agara ekilmektedir. 37 derecede bir gün boyunca inkübasyona bırakılmaktadır. İnkübasyon sonucunda siyah renkten oluşan bir topluluk ortaya çıkması durumuna göre salmonella olup olmadığı analiz edilmektedir.
Bu bakteri türünü klasik yöntemle belirlemede ön zenginleştirme ve selektif zenginleştirme gibi aşamalar bulunmaktadır. Ayrıca selektif katı besiyerine sürme, biyokimyasal testler ve serolojik doğrulama gibi adımlar izlenmektedir. Bunların analizi 7 gün sürebilmektedir.
Salmonella Kontrolü Nasıl Sağlanır?
Salmonella; et, kümes hayvanları gibi kanatlı hayvan ve yumurta tarzı yiyecekler gibi bazı hayvansal gıdalardan ya da içme sularından insanlara bulaşarak enfeksiyona sebep olmaktadır. Tüketime hazır olan gıdalarda salmonella bakterisinin bulunması o gıda türü için büyük bir risk oluşturmaktadır.
İthal ya da ihraç edilecek yiyeceklerde salmonella varsa miktarı ve cinsi ne olursa olsun o yiyeceğin reddedilmesi gerekir. Salmonella kontrolu ile bu bakteri türü yiyeceklerden uzak tutulmaktadır. Bu kontrol şu şekilde sağlanır;
- İşletme yapısının incelenmesi
- Laboratuvar altyapısının belirlenmesi
- Laboratuvarda uygulanacak yöntemlerin saptanması
- Bulaşma kaynaklarının analiz edilmesi
- Örnekleme modelinin belirlenmesi
- Tüm sonuçların değerlendirilmesi
Tüm bu kontroller sağlandıktan sonra yiyecekler ithal ya da ihraç edilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
- Salmonella bakterisi kaç derecede ölür?
Salmonella bakterisi, yüksek sıcaklıklarda ölür. Salmonella bakterisi ısıya duyarlıdır ve ısıtıldığında ölür. Genellikle 70 derece veya üzerindeki sıcaklıklar, Salmonella bakterisini öldürmek için yeterlidir. Gıdaların güvenli bir şekilde pişirilmesi, Salmonella dahil olmak üzere birçok patojen bakterinin öldürülmesine yardımcı olur. Gıdaların iç sıcaklığına ve pişirme süresine dikkat ederek, Salmonella bakterisinden kaynaklanabilecek enfeksiyon riskini önemli ölçüde azaltabilirsiniz.
- Salmonella testi hangi laboratuvarda yapılır?
Salmonella testi, genellikle tıbbi laboratuvarlarda ve gıda laboratuvarlarında yapılır. Bu laboratuvarlar, Salmonella bakterisini tespit etmek için çeşitli yöntemler kullanabilirler. Tıbbi laboratuvarlar, örneklerin (örneğin kan, dışkı veya idrar gibi) incelenmesi yoluyla Salmonella enfeksiyonunu teşhis ederler. Bu testler genellikle, kültür yöntemi kullanılarak bakterilerin büyütülmesini ve tanımlanmasını içerir. Gıda laboratuvarları ise, gıda kaynaklı Salmonella enfeksiyonlarının tespit edilmesi için gıda örnekleri üzerinde çeşitli testler yapabilirler. Bu testler genellikle PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu) veya ELISA (Enzim Bağlı İmmünosorbent Assay) gibi yöntemleri kullanırlar. Salmonella testi yaptırmak istiyorsanız, bir sağlık kuruluşuna başvurarak tıbbi laboratuvarlarda, gıda üreticileri veya gıda güvenliği kuruluşlarına başvurarak da gıda laboratuvarlarında test yaptırabilirsiniz.
- Salmonella bakterisi nasıl temizlenir?
Salmonella enfeksiyonlarının önlenmesi ve yayılmasının önlenmesi için alınabilecek bazı adımlar vardır. Salmonella enfeksiyonlarının önlenmesi için gıda güvenliği kurallarına uymak da önemlidir. Gıdaları güvenli bir şekilde pişirmek, çiğ gıdalarla temas etmekten kaçınmak, gıdaları uygun şekilde saklamak ve hazırlamak, Salmonella gibi patojen bakterilerin yayılmasını önlemeye yardımcı olabilir.
- Salmonella insandan insana geçer mi?
Salmonella, insandan insana doğrudan geçmez. Ancak, enfekte kişilerin dışkılarında Salmonella bakterisi bulunabilir ve bu bakteriler, enfekte kişinin dışkılarından kaynaklı kontaminasyon yoluyla çevredeki yüzeylere veya gıdalara bulaşabilir. Salmonella bakterisiyle kontamine olmuş yüzeyler veya gıdalar tüketildiğinde, enfeksiyon riski artar. Ayrıca, bir kişi, Salmonella enfeksiyonuna sahip bir hayvanla temas ettiğinde veya Salmonella enfeksiyonu olan bir hayvanın ürünlerini tükettiğinde de enfekte olabilir. Bu nedenle, gıdaların ve hayvanların Salmonella gibi patojen bakterilerden korunması önemlidir. Salmonella enfeksiyonlarının önlenmesi için, kişisel hijyen kurallarına uymak, gıdaları doğru şekilde hazırlamak ve saklamak, pişirme sıcaklıklarına dikkat etmek ve kontamine olduğundan şüphelenilen yüzeyleri ve gıdaları doğru şekilde temizlemek önemlidir.