Su dünyamızdaki en doğal temizlik maddesidir ancak su kendi hijyenini de sağlamalıdır. Çünkü suyun kullanımı kadar temizliği de insan sağlığı için büyük önem taşır. Suyun dezenfeksiyonu için en etkili çözüm ise klor gazı olmaktadır.
Klorun doğadaki en saf hali gazdır. Bu nedenle klor gazı denildiğinde aslında klorun kendisinden bahsedilmiş olur. Halojenler grubunda yer alan klor, sadece gaz değil sıvı ve katı hallerde de vardır. Yapısı bakımından da neredeyse bütün metalleri etkisi altına alır hatta karbon dışında diğer ametallerle de etkileşimdedir. Bilimselliklerin yanı sıra halk arasında klor güçlü bir temizlik ürünüdür. Artıma sistemlerinden deterjan imalatına kadar geniş bir kullanım alanı mevcuttur.
Suyu ise içerisindeki mikroorganizmalar ve bakterilerle hatta doğrudan veya dolaylı bir şekillerde içerisine karışan kimyasallarla kullanamayız. Bu nedenle suyun temizlenmesi gerekli bir ihtiyaçtır. Klor gazı ise arıtmada sağladığı gücü ile suyun temizliğini üstlenir. Ancak -34 derece kadar inildiğinde sıvı hale gelmiş olan klor türü su dezenfeksiyonunda daha başarılıdır. Fakat toz klor denilen katı klor da saf (doğal) hali olarak adlandırılan gaz klor da su içerisinde dezenfeksiyonu sağlayabilir.
Klor Gazı Nedir?
Periyodik tablo içerisinde 7/A grubunda olan halojene klor denir. Aynı zamanda havadan iki buçuk kat daha ağır olan bir gaz çeşididir. Bu nedenle de klor ile klor gazı aynı anlam gelir. Klordan iki ile üç litre arası alınarak bir litre suyun içerisine eklendiğinde çözünme başlar. Böylelikle klor suyu elde edilmiş olur. Pek çok temizlik ürününde kullanılan klor, halk arasında da temizliğin bir parçası olarak kabul edilmiş durumdadır. Öyle ki ülkemizin belli bölgelerinde dahi çamaşır suyu yerine klor ifadesi kullanan kişiler vardır.
Klorun ortaya çıkması ise bazı tepkimeler sonucu oluşmuştur. Mangan dioksit, sülfürik asit ve sodyum klorür bir araya gelip tepkime yaşarak ortaya klor gazını çıkarmışlardır. Hatta bu tepkimeyi birçok kimyager klor üretimi için kullanmaya devam eder. Bu tepkime sonucunda hidrojen gazı ile sodyum hidroksit de üretilebilinen ürünlerdendir. Profesyonel çalışma isteyen endüstriyel alanlarda ise klor, mutfak tuzu olarak bilinen sodyum klorürün elektrolize edilmesiyle ortaya çıkar.
Dünyada ilk kez 1. Dünya Savaşı’nda ortaya çıkan kloru Almanya kullanmıştır. İnsanlık tarihindeki kullanımı çok uzun yıllara dayanır. Klorun su ile tepkimesinde hipoklorik ve hidroklorik asit oluşur. Bu oluşum ise vücudun nemli bölgelerini tahriş ederek akciğer ve karaciğere ciddi zararlar verir. İlk kullanıldığı dönemlerde açığa çıkan tepkimelere bağlı birçok rahatsızlıklar olmuş olsa da günümüzde daha az riski vardır.
Klor Gazı Ne İşe Yarar?
Klor gazı temizlik etkisiyle birlikte bir hijyen şartlarında kullanılabilir ancak işe yaradığı unsurlar sadece temizlikle sınırlı da değildir. Genel olarak klorun yararları için:
- Mangan dioksit, sülfürik asit, sodyum klorür tepkimesinden yararlanarak laboratuarlarda ihtiyaç duyulan klor üretebilirsiniz.
- Sanayi alanlarında mutfak tuzunun yardımıyla yan ürün diyebileceğiniz sodyum hidroksit ile hidrojen gazı oluşturursunuz.
- Klor gazı ile hidrojeni karıştırarak güneşe tuttuğunuzda hidroklorik asidi elde edersiniz.
- Broma ile kükürt iyot için etki oluşturur.
- Tüm ametallerler etkileşime geçebilir ancak karbon ile bunu sağlayamaz ancak karbon klorun hidrolize aşamasında anot (yükseltgenmenin elektrodu) olarak kullanılmaya hazırdır.
Klor Gazının Kullanım Alanları
Klorun kimyasal tepkimelerden deterjan üretimine ve hatta arıtma sistemlerine kadar birçok kullanım alanı mevcuttur. Klor gazı en saf klor olmasından dolayı çok az miktarı ile istediğiniz işlemi yapabilirsiniz. Bu nedenle de diğer klor türlerine göre daha uygun maliyetlidir. Kullanıldığı alanlar da oldukça geniştir.
- Dokuma veya kâğıt sanayisinde ağartma işleminin sağlanmasında kullanabilirsiniz.
- Özellikle içme sularında, kuyularda, köylere ulaşan sularda kullanımı arıtma yapmak içindir.
- Klorlu eriticiler için tercih edebilirsiniz. Oldukça fayda sağlayacaktır.
- Plastik maddelerin üretimi için ağartma ya da eritme aşamalarında ihtiyaç duyarsınız.
- Yapay kauçuk (plastomerler) üretiminde klor gazından yararlanabilirsiniz.
- Mikrop öldürücüler, ağartıcılar ve organik ile inorganik maddeler klorun kullanım alanlarındandır.
Su Dezenfeksiyonunda Klor Gazı
Klorun tek başına kullanılmasını uzmanlar tavsiye etmez. Klorun en saf hali olan klor gazı dahi tek başına kullanıldığında birçok olumsuz tepkimeyi de beraberinde getirir. Bu nedenle klor için tehlikesiz kabul görünen su ile karışımıdır. Su ile birleşerek hem olası bir tehlikenin önüne geçmiş hem de en hijyenik çözeltilerden biri oluşturmuş olursunuz. Diğer yandan suyu da dezenfekte etmeniz gerekir. Çünkü suyu hiçbir testten geçirmeden doğrudan kullanmak sağlığa zarar verir. En iyi arıtma yöntemlerinden biri de klor ile gerçekleşir.
Klor gazı suyun içerisindeki bakterinin hücre duvarına zarar verir. Ardından hücre içerisine girerek solunum yapmasını engeller ve DNA dizilimini bozar. Böylelikle kısa bir süre içerisinde hücrenin sudaki yaşantısını sonlandırır. Bu döngü su içerisindeki klor miktarına bağlı olarak devam eder ve arıtmanın süresi de yine miktara bağlıdır.
Su dezenfeksiyonuna özellikle arıtma sistemlerinde çok ihtiyaç vardır. İçme suyundan köy sularına ya da şehirdeki su kuyularına kadar hemen hemen tüm su kaynaklarının arıtılması önemlidir. Ancak bu işlem gerçekleştirilirken su temiz, klor suyu temizliyorsa ondan daha temizdir düşüncesi yanlıştır. Çünkü klor aynı zamanda zehirli bir gaz çeşididir de. Bu nedenle klor gazının kullanıldığı alanlarda temkinli olmalısınız.
Klor gazını vücudunuza temas ettirmeniz, içmeniz doğrudan olumsuz etki vermese de ilerleyen süreçlerde zarar verir. İçme sularımız dahi klor ile temizlendiği için elbette içmiş olma ihtimaliniz vardır. Ancak olumsuz bir etki, uzun süreli bir kullanıma maruz kalmanız halinde gerçekleşir. Endişe etmemeli ancak içme sularınızı kontrol ettirmelisiniz.
