Su Sertliği Nedir? Sert Su Özellikleri

İnsan hayatının vazgeçilmez unsurlarından biri olan su; tatsız, renksiz, kokusuz doğada sıvı halde bulunan bir maddedir. Çoğunlukla sıvı haline alışkın olduğumuz bu maddenin sert su olarak ifade edilen durumuna ise aşina değiliz. Büyük bir çoğunluk da suyun sert yapısını donma hali zannedebilir ancak bu büyük bir yanılgıdır. Su sertliği bir donma olayı değildir. İçeriğinde belli başlı kimyasalların değişimi olsa da buzlanmadan ayrı bir yapıdır.

Diğer yandan sert suyun özellikleri de alışılagelmiş su yapısından farklıdır. Suyun doğal yapısı ile sert yapısı arasındaki en büyük fark içerisindeki magnezyum ve kalsiyum değerleridir. Doğal suların yapısında magnezyum ve kalsiyum bulunmaz bu nedenle de yumuşak bir yapıya sahiptirler. Yumuşak bir suyun nasıl sert bir duruma geçebildiğini anlamak için öncelikle sert su hakkında bilgi sahibi olmalısınız.

Su Sertliği Nedir?

Sert su da diyebileceğimiz su sertliği, doğal suyun içerisinde bulunmayan magnezyumun ve kalsiyumun çözünmüş bir şekilde suda bulunma halidir. Doğadan gelen, herhangi bir işlem görmemiş suyun içerisine dâhil olan bu mineraller suyun yumuşak yapısını bozarlar. Yapısı sertleşen suyun böylelikle iyon dengesinde de bir değişme olur. Peki, su sertliğine neden olan bu mineraller sonradan suyun içerisine nasıl girmiştir?

Suyun en doğal yapısı olan yumuşaklığını sertleştiren mineralleri kireç açığa çıkarır. Suyun çıkarıldığı veya su akışının sağlandığı yerlerdeki kireç taşları sürtünmeye bağlı olarak magnezyum ve kalsiyumu suyun yapısına karıştırır.  Bu karışım sürekli olarak devam eden akışta yer alması suyun yapısını iyiden iyiye sertleştirir. Sonuç olarak suyun doğal yumuşaklığı bozularak su sertliği oluşur.

Su Sertliği Nasıl Ölçülür?

Doğal yapısının bozulmasıyla birlikte sert su birçok olumsuzluğu da beraberinde getirir.  Fakat bu durumun önüne geçmek ve arıtmak da mümkündür. Arıtma işlemini yapmadan önce suyunuzun sert olduğundan emin olmalı ya da sertlik derecesini belirlemelisiniz. Bunun için dikkat edeceğiniz yöntem ise ölçümdür. Su sertliğini ölçmek için de tavsiye edilen en iyi yöntem test sistemidir. Test yönteminin birkaç adımı dikkatli takip edildiğinde suyun sertlik seviyesi kolayca ortaya çıkar.

1. Öncelikle deney tüpünü alarak sertlik seviyesini ölçmek istediğiniz su ile birkaç kez çalkalayın. Bu işlemin amacı deney tüpünün başka bir sıvı etkisinde kalmasını engellemektir.
2. Daha sonra içerisini 5 ml’yi geçmeyecek şekilde test edilecek su ile doldurun.
3. Doldurulan deney tüpüne bir damla su sertlik solüsyon çözeltisi damlatın ve karıştırın.
4. Deney tüpünün içerisindeki su, buraya kadar yapılan işlemlerde kırmızı pembe arası bir tona dönerse suda sertlik vardır. Yalnız içerdeki su ilk işlemden sonra mavi yeşil arası bir tona yakın olursa suda sertlik yoktur. Hatta bu renk aralığında ise testi sıfır derecesi olarak rapor edip sonlandırabilirsiniz.
5. Diğer yandan kırmızı pembe arası bir renk tonu verdiğinde ise çözeltiden bir damla daha eklenerek karıştırınız. Bu süreç alınan su örneğinin mavi yeşil arası bir tona dönüşmesine kadar devem eder.
6. Damlatılan her çözeltiyi de su sertliğinin derecesi olarak hesaplayabilirsiniz.

Sert Suların Özellikleri

Doğal yapının bozulması sonucunda açığa çıkan sert su birçok özelliği beraberinde getirir. Elbette bu özelliklerin olumlu yönleri zayıftır ve sağlığa zararları da oldukça fazladır.

• Öncelikle doğal (yumuşak) suda bulunmayan kalsiyum ve magnezyum değerleri suyun sert yapısında çok yüksektir.
• Kalsiyum ve magnezyumu suyun içerisine dâhil eden kirecin suda bulunması da yine sert yapısının özelliklerinden biridir.
• Sodyum miktarı ise içerisinde çok azdır.
• Aragonit ile kalsit kristalleri sert su temas eden yüzeylerde açığa çıkar.
• Kendi cildinizde anlamanız da mümkündür. Eğer suyun sert yapısına maruz kalırsanız cildinizde sert ve kuru bir doku bırakır. En basit hali ile elinizi yıkadığınız su cildinizde çatlatma ve kuruluk oluşturuyorsa bu durum suyunuzun sertleştiğini yansıtır.

Özelliklerinin yanında günlük hayatta kullanılması halinde oluşan bazı zararları da vardır.

• Özellikle sert yapısı bulunduğu alanlara zarar verdiği için evlerin su kullanılan tesisatlarında zorluklar çıkarır.
• Bu nedenle de suya bağlı tüm eşyaların (makine veya ekipman fark etmeksizin) kullanım ömrünü kısaltır.
• Musluk lavabo veya duş başlığı gibi su akışının bulunduğu yerlerde kireçlenme ile birlikte tıkanıklık yaparak su akışını azaltır.
• Kişisel veya genel temizliklerde kullanılan şampuan, sabun ve deterjan gibi ürünlerin köpürmesini engeller.  Ayrıca içeriğindeki maddeleri etkileyerek gücünü zayıflatır.
• Vücuda fazla temas etmesi sonucunda cilt kuruluğu oluşturur.
• Saçlarda kepek, sertleşme ve de dökülme başlatır.
• Çoğunlukla kış aylarında kullandığımız kalorifer peteklerini de etkileyerek ısınmasını güçsüzleştirir.
• Sert su çamaşır makinelerinde ise kıyafetlerin rengini soldurarak yıprandırır.

Suya Sertlik Veren İyonlar

Magnezyum ve kalsiyum, suyun doğal olan yumuşaklığından uzaklaşarak sertleşmesini sağlayan iki iyondur. Magnezyum Mg+2, kalsiyum da Ca+2 şeklinde gösterilir. Bu iki iyon doğada yer altında ya da yer üstünde daha çok toprakta yer alır. Yağmur suları yeryüzüne inmesiyle birlikte özellikle kireçli topraktan geçtiğinde topraktaki kireci çözerek magnezyumun ve kalsiyumun suya karışmasına neden olur.  Bu nedenle iki iyonun suya karışımı biraz da kireçli topraktan kaynaklıdır.

Yağmur suları ve toprak gibi doğa unsurları normal bir tabiat döngüsüdür. Ancak bu döngü magnezyum ve kalsiyum iyonlarını fazla miktarda suya karıştırdığında suyun sertleşmesine neden olur.  Suyun sertleşmesinde kirecin yer almasından dolayı sert su yerine çoğu zaman ifade edilen de kireçli sudur.  Yumuşak suyun herhangi bir rengini olmamasının yanında sert su içerisindeki iyonlardan kaynaklı şeffaf bir renge sahiptir.

Sert Su İçilir Mi?

Suyun sert yapısı doğal bir döngü sonucu açığa çıktığı için içilmesi konusunda pek çok tartışma vardır. Birçok yorumcu sert suyun içerisindeki iyonlardan kaynaklı vücuda yararı olduğunu söylerler. Ancak uzmanlar ise bu duruma tam tersi bir yaklaşımda bulunurlar. Kullanıldığı alanlarda, ekipmanlarda, makinelerde dahi birçok zarar veren sert suyun insan sağlığına da zararının büyüklüğünden bahsederler. Cilt yapısında oluşturduğu kuruluğun yanında özellikle içildiğinde sindirim sistemini olumsuz yönde etkiler.

• Sindirim sisteminin değerli organlarından biri olan böbreklerin çalışmasını olumsuz yönde etkiler.
• Yine böbrekler başta olmak üzere karaciğerde ve mesanede kum ile taş oluşturur.
• İçilmeye devam edilmesiyle birlikte damar tıkanıklığına ve buradan da doğrudan damar sertleşmesine neden olur.
• Vücudun bu tepkileri vermesine rağmen sert su değiştirilmediğinde ölümcül rahatsızlıklar ortaya çıkar.

Sert Su Nasıl Giderilir?

Meydana çıkardığı olumsuzluklar karşısında sert su giderilmesi alternatif bir çözümdür. Bu çözümü gerçekleştirmek için suyun içerisinde olan iyonların ayrıştırılması gerekir. Bu ayrıştırmayı sağlayan birçok endüstriyel sistemler vardır.  Bu sistemler uygulanırken dikkat etmeniz gereken unsur suyun sertlik derecesidir. Diğer yandan da suyun sertliği kalıcı mı yoksa geçici bir özelliğe mi sahip belirlemelisiniz. 

Geçici sert su magnezyum ve kalsiyuma çok fazla maruz kalmamıştır bu nedenle iyonlarının ayrışması kolaydır. Evinizde kaynatma işlemi uygulayarak sertliği giderebilirsiniz. Fakat derecesi yüksek olan sertlikler için kendi uygulamalarınız yetersiz kalacaktır. Bu nedenle işin uzmanı bir ekiple çalışmalısınız. Çoğunlukla bu ekipler arıtma sistemleri ile suyunuzdaki fazla iyonları ayrıştıracaktır.