Temizlik, medeniyetin bir parçası olsa da özellikle gıda sektöründe mecburi bir ihtiyaçtır. Gıda sektöründe çalışanlar ürünlerinde ve çalışmalarında temizlik kurallarına uyum sağlamalıdırlar. Ancak temizlik bununla da sınırlı değildir. CIP sistemi olarak bilinen gıda üretim hattının temizliği de önemlidir. Özellikle gıdanın ortaya çıktığı imalat alanındaki hijyenin sağlanması için yerinde temizlik anlayışını benimsemelisiniz.
CIP sistemini açılım olarak yerinde temizleme yöntemi şeklinde de ifade edebilirsiniz. Üretim alanının temizliği ürün kalitesini gösterir bunun için de yerinde temizliğin sağlanması işletme sahiplerinin önceliklerinden olmalıdır. Yerinde temizlik sıradan bir çalışma olmamakla birlikte teferruatlı bir işlem gerektirir. Gıda hattı üzerinde temizlenmesine ihtiyaç duyulan tüm ekipmanları CIP sistemi ile profesyonelce hijyen koşullarına getirebilirsiniz. Bu temizlikten yararlanmak isteyenler tüm sistemi ana hatlarıyla araştırmalıdırlar.
CIP Yıkama Ne Demek?

Üretim hattının temizliğinde makine ekipmanlarını bölümlerine ayırmadan deterjan ile su karışımı çözeltinin, içerisinde dolaşım yaptığı temizliğe CIP sistemi denir. Genel olarak CIP yöntemi, mekanizmaların iç temizliği için dolaşımı sağlar. Temizlenen alanda herhangi bir parça ayırma veya içini açma gibi durum olmadığı için temizlik gerçekleştiği yer üretim hattıdır. Bir temizlik düzeneği olduğundan terimsel ifadesinde sistem kullanırız ancak CIP yıkama ile de bahsedilen konu yerinde temizliktir. Üretim öncesi ya da sonrası fark etmeksizin bu sistem ile üretim alanındaki tüm temizliği yapabilirsiniz.
CIP yıkama geleneksel yöntem olan elle temizlikten çok daha faydalıdır. Gıda sektöründe yer alan temizlik kuralları ise makine ve ekipmanlardan dolayı oldukça detaylıdır. Bu nedenle elle temizlemek çevresel bakteriyeller için istenilen sonucu vermez ve de zaman kaybına yol açar. Temizliği bir dezavantaja dönüştürmek yerine en iyi sonucu ulaşmak için sistematik temizleme yöntemini kullanmalısınız.
CIP Temizleme Aşamaları
Sistemin temizleme aşamalarına geçmeden önce uygulama koşullarına bakarsak, 2 aşama şeklinde uygulayacağınızı söyleyebiliriz. Bunlar daha çok kullanım amacınıza yöneliktir. İlk olarak tek seferde yapacağınız temizlik için uygulanan bir sistem vardır. Temizlikte kullanacağınız deterjanlar veya dezenfektanlar tek seferliktir. İkinci kullanım için yeterli olmaz. Çoğunlukla küçük denilen, daha az kapasiteye sahip işletmeler tercih ederler. Oldukça kirli makinelerin temizliğinde kullanabilirsiniz. Tek seferlik olduğundan da kurulumu düşük bir maliyetle halledilir. Bu nedenle da masrafı azdır.
İkinci uygulama sistemi ise birkaç kez kullanılmasından kaynaklı geri dönüşümlüdür. Sistemin içerisinde yer alan dezenfektanlar temizleme esnasında geri kazanılarak tekrar kullanılabilir hale gelir. Sistemin çalışması, su ve deterjan çözeltisinin boru düzeneği ile tüm ekipmanların içerisinde dolaşımıyla gerçekleşir.
CIP sistemi uygulamalarında kullanılan aşamaları ise şu şekilde sıralayabiliriz.
- Ön Yıkama: Çoğunlukla bulaşık ve çamaşır makinelerinde alışkın olduğumuz bu sistem kaba kirlerin atılmasını sağlar.
- Deterjanla Yıkama: Kaba kirler dışında kalan diğer kirleri uzaklaştırır.
- Durulama: Genellikle sıcak su ile yapılır ve bir önceki aşamadan kalan deterjanları temizler.
- Dezenfeksiyon: Ekipmanların içerisinde kalan herhangi bir bakteriye karşı hijyen oluşturur.
- Son Döngü: Temizlik boyunca kullanılan tüm çözeltileri hat üzerinden atar.
CIP Tankı Nedir? Nasıl Çalışır?

CIP Tankı, gıdaların üretildiği alanlarda stilize bir ortam oluşturmak için yerinde temizlik yönteminde kullanılan ekipmandır. Tanklara sistemin çalışmasında ve hangi şekilde uygulanması gerektiği noktasında ihtiyaç vardır. Sistem, içerisinde ön durulama, deterjan ve son durulama bulunan 3 adet tanktan oluşur. Tanklar çözeltilerin karışmasından, makine içinden dolaşımın başlamasına kadar tüm sistemin bir parçası olur.
CIP sisteminde tankların çalışması uygulamalar farklı olsa da ortak bir sistemde ilerler. Öncelikle temizlemedeki son durulama suyu, ön durulama suyuna geçer. Böylelikle su tasarrufu sağlanmış olur. Bu döngü sistemin içerisinde kendiliğinden otomatik olarak çalışmaya devam eder. Sistemin yazılımında arşivlenen otomatik çalışma aynı zamanda temizliği takip ederek kalite kontrol yapar. Sistemin çalışmasında zorluk çıkartacak bir işle yoktur. Sistem hazır olarak gelir. Çalışmasında da maddi bir yük oluşturacak sistem dışı ekipmanlara ihtiyaç duymazsınız. Sadece su ve elektrik ile çalışır, bu iki tesisatın bağlantısını kurmanız yeterlidir.
Tankların dışında sistemin içerisinde bulunan birkaç birleşen daha vardır. Bunlar ısıtma sistemi, HMI dokunmatik ekran, otomatik kimyasal dozaj sistemi ve veri kaydedicidir. Veri kaydedici; su akışı miktarı, yıkama döngü süresi, pompa basıncı, deterjan yoğunluğu, su giriş ve dönüş sıcaklığını gösterir.
CIP Sistemi Kullanılan Alanlar
Isı ve deterjan gücünü temizlikte en iyi şekilde kullanabileceğiniz CIP sistemi için uygun pek çok sektör ve alan mevcuttur. Kullanıldığı alanlar:
- Geniş hacimli tanklar
- Bağlantı elemanları
- Boru hatları
- Isı değiştiriciler
- Homojenizatör
Kullanıldığı sektörler için çoğunlukla gıda alanlarından örnekler vardır:
- Süt ürünleri
- Gazlı içecekler
- Meşrubat
- Hazır gıda sektörü
Büyük ya da küçük pek çok gıda işletmesi CIP sistemini kullanmaktadır. Ancak geleneksel elle temizleme yönteminden vazgeçmeyen işletmeler de vardır. İşletmelerin kendi tercihi olmasıyla birlikte geleneksel temizlemenin günümüz şartlarında işletmeleri geriye attığını söyleyebiliriz. Özellikle zaman kaybı oluşturması ve stilize ortamı sağlayamaması hem ürün kalitesini hem de ürün miktarını olumsuz yönde etkiler.
CIP Sisteminde Kullanılan Kimyasallar

En hijyenik temizliğe ulaşmak için tercih edeceğiniz CIP sisteminde su ve deterjan ihtiyacınız olan iki üründür. İki üründen hareketle çok malzeme ihtiyacı yokmuş gibi görünse de deterjan için kullanacağınız kimyasallara dikkat etmelisiniz. Aksi takdirde uygun olmayan bir kimyasalın kullanımı sonucunda hem sisteme zarar verirsiniz hem de istediğiniz temizliğe ulaşamazsınız. Bu nedenle kullanacağınız deterjanın hangi kimyasal birleşenlerden oluştuğuna dikkat etmelisiniz.
- NaOH olarak gösterilen soydum hidroksit alkali olan temizleyiciler
- Fosforik asit bazlı olan asidik temizleyiciler olarak iki ana kimyasaldır.
Sistem içerisinde kullanılması tavsiye edilen iki kimyasal vardır. Bu kimyasallar yukarıdaki gibidir.